Kalp hastalıklarının altında yatan en önemli sebeplerden biri de kolesterol değerlerinin normalin dışında seyretmesidir. Yüksek kolesterol değerleri (LDL) dikkate alınmadığında ciddi sağlık sorunlarına yol açarken, uzmanlara göre bu sorunla basit yaşam tarzı önlemleriyle başa çıkmak mümkün. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Oğuz Yılmaz, işte bu önlemlere dikkat çekerek, kolesterolle ilgili şu bilgileri paylaştı:
Prof. Dr. Oğuz Yılmaz
NELER YAPILABİLİR?
Kolesterolü doğal yöntemlerle kontrol altında tutmanın yolları şöyle sıralayabiliriz:
1-Sağlıklı bir diyet uygulayın: Kırmızı et, tam yağlı süt ürünleri, tereyağı, margarin gibi doymuş yağ ve trans yağ içeren yiyecekleri sınırlayın. Zeytinyağı, avokado, fındık ve tohumlar gibi doymamış yağ içeren yiyecekleri tercih edin. Ayrıca, yüksek lifli gıdaları tüketmeye özen gösterin. Tuz ve şekeri azaltın, bol su için.
2-Mutlaka egzersiz yapın: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde aerobik egzersiz yapmaya çalışın. Yürüyüş, koşu, bisiklet sürme, yüzme, dans gibi aktiviteler kalp-damar hastalıklarından korunmaya da yardımcı olur. Özellikle egzersiz kötü kolesterolü düşürüp, iyi kolesterolü ise belirgin derecede yükseltebilir.
3-Sigara içmeyin: Tütün kullanımının zararları dünya çapında bilinmektedir ve sadece kalp-damar hastalıklarına da neden olabilir. Eğer sigara bırakma konusunda zorlanıyorsanız, ailenizden veya hekiminizden destek alabilirsiniz.
4-Alkol tüketiminizi sınırlayın: Alkol tüketimi, vücutta enerji depolamak için kullanılan yağ molekülleri olan trigliserit düzeylerini artırabilir. Yüksek trigliserit düzeyleri, özellikle kolesterolle birlikte yüksekse, kalp-damar sistemi üzerinde olumsuz etkiler yapabilir. Bu nedenle alkolden uzak durmak ya da tüketimini sınırlamak önemlidir.
5-İdeal kilonuzda kalın: Vücut ağırlığının artışı, kas iskelet sistemi problemleri, psikolojik hastalıklar, hormon dengesizlikleri, şeker hastalığı, insülin direnci ve tiroit bezi hastalıkları gibi birçok sağlık sorunu obezitenin yaygın sonuçları arasındadır. İdeal kiloya ulaşmak görünüş açısından değil, aynı zamanda kalp-damar sağlığı açısından da önemlidir.
6-Stresinizi yönetin: Kronik stresin vücut üzerindeki olumsuz etkilerinden biri de kolesterol seviyelerinin artırmasıdır. Stres, vücutta kortizol gibi stres hormonlarının salgılanmasına neden olabilir. Bu hormonlar, trigliserit seviyelerini artırabilir ve kötü kolesterol seviyelerini yükseltebilir. Bu da kalp-damar hastalıkları riskini artırabilir. Stresle başa çıkmak için derin nefes egzersizlerini deneyebilirsiniz.
7-Düzenli olarak kontrole gidin: Kolesterol seviyeleri basit bir kan tetkikiyle tespit edilebilir ve düzenli aralıklarla kontrol edilmesi önemlidir. Kolesterol seviyeleri sınırda veya yüksek ise özellikle de hipertansiyon, diyabet, ailesel kolesterol yüksekliği veya ailede kalp ve damar hastalığı hikayesi var ise bu kontroller sıklaştırılmalıdır. Çünkü erken teşhis, gerekli önlemleri almanızı sağlayabilir. Kolesterol seviyelerinde artış tespit edildiğinde, doktorunuz size uygun tedavi planını önerecektir. Bu genellikle yaşam tarzı değişikliklerini içerir, ancak bazen ilaç tedavisi de gerekebilir. 9-11 yaş aralığında mutlaka bir kez de olsa kolesterol seviyelerinin kontrol edilmesi, normal ise de her 5 yılda bir tetkik edilmesi önerilmektedir. Yüksek kolesterol, yaşam tarzı değişiklikleriyle düşürülemediğinde veya eşlik eden kalp damar hastalıkları var ise ilaç kullanımı kaçınılmazdır.
NEDEN YÜKSELİR?
– Ailesel kolesterol yüksekliği gibi genetik durumların olması, sağlıksız beslenme ve yağlı besinlerin aşırı tüketilmesi, fazla kilolu olmak ve fiziksel aktivite eksikliği sonucu hareketsiz yaşam sürmek kolesterolü yükselten sebeplerdir.
BELİRTİ VERİR Mİ?
Kolesterol seviyeleri kan şekerinin düşüp yükselmesi gibi hissedilmez. Tehlikeli olan da zaten budur. Belirti vermeden zamanla tüm vücut damarlarında hızla artan hastalığa sebep olabilir. Göz kapakları ve çevresinde sarı yağ birikimi, ellerde ve tendonlarda yağ birikimi kan yağlarının sürekli ve çok yüksek gittiğinin bir işareti olabilir. Diğer taraftan göğüs ağrısı, uzuvlarda uyuşma, soğukluk, baş dönmesi, konuşma bozukluğu, geç iyileşen yaralar da yüksek kolesterole bağlı gelişmiş damar hastalıklarının işaretleri olabilir.
HANGİ SORUNLARA SEBEP OLUR?
Kan seviyelerinin yüksekliği kan damarlarının iç duvarlarında yağ birikintilerine sebep olur. Bunlar da zamanla damarlarda darlık ve tıkanıklıklar yaratarak; kalp krizi, inme (felç) gibi hayati kayıplara sebep olan sonuçlar doğurur.
İLAÇLARIN YAN ETKİLERİ VAR MI?
Kolesterol yüksekliğinde ilaç tedavisi genellikle statin adı verilen ilaçlarla başlar. Vücudumuza zararlı etkileri olabileceği korkusuyla çoğu zaman hayat kurtarıcı bu ilaçlar kullanılmamaktadır. Nadir durumlar haricinde bu ilaçlar gerek hormon seviyelerinde gerekse diğer vücut fonksiyonlarında klinik olarak belirgin olumsuzluklar yaratmamaktadır. Kolesterol seviyelerinin yüksek seyretmesiyle karşılaşacağınız tehlikeler ise çok daha hayatidir. Aralıksız kullanılması gereken ilacın olumlu veya olumsuz tüm etkileri hekiminiz tarafından da yakından takip edilecek ve gereğinde doz veya ilaç değişikliği yapılacaktır.
